بی‌‌شک دنیاگیری کووید ۱۹ در وهله‌‌ی اول یک بحران سلامت به‌‌شمار می‌‌آید؛ اما حال‌‌و‌‌روز بازارهای جهان نشان می‌‌دهد که این معضل به‌‌سرعت، شکل یک بحران اقتصادی را به خود گرفته است. البته این اولین‌‌بار نیست که دنیا دچار یک بحران اقتصادی می‌‌شود؛ ولی این‌‌بار وضعیت کمی متفاوت است.

در اواسط قرن بیستم، جهان با بحران‌‌هایی نظیر سقوط وال‌‌استریت در سال ۱۹۲۹ و شوک نفتی در سال ۱۹۷۳ مواجه شد. بحران‌‌های مشابهی نیز در شرق آسیا، اتحادیه‌‌ی جماهیر شوروی و آمریکای لاتین رخ داد. در اوایل قرن بیست‌‌ویکم، بحران مالی تازه‌‌ای گریبان جهان را گرفت و با درنوردیدن بازارهای آمریکا، اروپا و آسیا، در سال ۲۰۰۸ به اوج خود رسید. تمامی این بحران‌‌ها به‌‌دقت مورد مطالعه قرار گرفتند و بااینکه اقتصاددانان و سیاسیون به‌خاطر تفاوت در دیدگاه‌‌های ایدئولوژیک خود، توافق‌‌نظر چندانی در نوع واکنش به اتفاقات یادشده نداشتند؛ اما دستکم گزینه‌‌هایی متنوعی به‌‌عنوان حق انتخاب پیش روی آخود می‌دیدند.

مطالعات بحران‌‌های اقتصادی با منشا بیولوژیکی نیز سابقه‌‌‌‌ای طولانی دارند. در مقاله‌‌ای به‌‌نام «اقتصاد شیوع: بحران‌‌های مالی و دنیاگیری» به تاریخچه‌‌ی این نوع بحران‌‌ها از زمان فروپاشی نظام بانکی در دهه‌‌ی ۱۹۲۰ میلادی پرداخته شده است. با این حال، مفاهیم پیشین، بیش‌‌تر بر رفتارهای انسانی دلالت دارند؛ رفتارهایی که تحت تأثیر بیانیه‌‌ها و اقدامات دولت‌‌ها هستند. البته نمی‌‌توان چنین مفاهیمی را بی‌‌اهمیت تلقی کرد؛ کمااینکه یک توئیت فردی مانند ترامپ در نیمه‌‌ی شب واقعا ممکن است بتواند کل بازارهای مالی را به‌‌سوی سرازیری سقوط سوق دهد. با این حال، چنین مفاهیمی نمی‌‌توانند کوچک‌‌ترین تأثیری روی نوع رفتار یک ویروس داشته باشند؛ ویروسی که فارغ‌‌از جنجال‌‌های سیاسی و اقتصادی جهان ما سیر طبیعی رفتار بیولوژیکی خود را در پیش گرفته است.

حدود یک دهه‌‌ی قبل، دولت‌‌های جهان دست‌‌به انجام چند آزمایش بزرگ‌‌مقیاس روی توده‌‌ی مردم زدند. هرکدام از این دولت‌‌ها تصمیم گرفتند که آیا پیاده‌سازی سیاست‌‌های ریاضت اقتصادی ردر کشورهای درگیر بحران مالی امری عملی است یا خیر. نتیجه‌ی این سیاست‌ها چنین بود که بسیاری از شهروندان کشورهای متاثر که پیش‌‌از این کاملا احساس امنیت می‌‌کردند، در شرایط جدید دچار نوعی احساس ناامنی و تزلزل شده بودند. این مردم به‌‌خاطر احساس عدم‌‌امنیت شغلی، اقتصادی و حتی غذایی به‌‌مروز شروع به کاهش هزینه‌‌های جاری خود کرده بودند.

مقاله‌های مرتبط:

• آیا حریم شخصی بزرگ‌ترین قربانی ویروس کرونا خواهد شد؟

  تأثیر کرونا بر اقتصاد جهانی و راه‌کارهایی برای برون رفت از بحران

کشورهایی مانند یونان، ایتالیا، اسپانیا (و بعدها بریتانیا) که سیاست‌‌های ریاضت اقتصادی را در پیش گرفته بودند، به‌مرور با افت وضعیت سلامت عمومی مواجه شدند. این شرایط که در اصطلاح با نام «بیماری ناامیدی» شناخته می‌‌شد، گاهی به مرگ‌‌ومیرها و خودکشی‌‌های ناشی از سوءمصرف الکل و مواد مخدر منجر می‌‌شد. برآوردها نشان می‌‌داد که درنتیجه‌‌ی بحران مالی سال ۲۰۰۷، تعداد خودکشی‌‌ها با افزایشی ۱۰ هزار موردی مواجه شد. در بریتانیا که پیش‌‌تر کسی با مفهومی نظیر ذخیره‌‌ی غذایی آشنا نبود، موارد روزافزونی از تلاش برای ذخیره‌‌سازی مواد غذایی ضروری ازسوی مردم مشاهده شد. وضعیت تا انجا پیش رفت که در چندین کشور نظیر ایالات متحده و بریتانیا، روند روبه‌‌رشد امید به زندگی نیز تقریبا متوقف شد.

بروز چنین بحرانی با پیامدهای سیاسی نیز همراه بود. بسیاری از مردمی که پیش‌‌تر مشارکت فعالانه‌‌ای در انتخابات سیاسی داشتند، براثر فشارهای ناشی از ریاضت‌‌های اقتصادی دست از مشارکت مدنی کشیدند و این به‌‌بهای بدترشدن وضعیت سیاسی کشورهایشان تمام شد. با این حال، همه‌‌جای جهان دچار چنین وضعیتی نشد. برخی از کشورها نظیر آلمان، هلند (و بریتانیا تا پیش از انتخابات عمومی سال ۲۰۱۰) با رد سیاست‌‌های ریاضت اقتصادی، تلاش خود را برای تحریک دوباره‌‌ی اقتصاد و حمایت از کشورهای آسیب‌‌دیده‌‌ی حوزه‌‌ی اسکاندیناوی آغاز کردند. در بسیاری از کشورهای اروپایی، یک همبستگی مستقیم میان افزایش نرخ خودکشی و بیکاری شکل گرفت؛ درحالی که در برخی دیگر این همبستگی شکسته شد. مواد استثنا شامل کشورهایی می‌‌شد که تلاش داشتند با تسهیل شرایط استخدام مجدد بیکاران و حمایت از بی‌‌خانمان‌‌ها، روحیه‌‌ی امید را به مردم خود تزریق کنند.

خیزش بحران اقتصادی در دنیای پساکرونا

امروزه سیاستمداران باید علی‌‌رغم اطلاعات ناقص دردسترس خود، دست‌‌به انتخاب‌‌های سختی بزنند. خودقرنطینگی کارگران و مشتریان، تعطیلی کارخانجات و فروشگاه‌ها و منع برگزاری رویدادهای ورزشی و تفریحی همگی بخشی از اقداماتی هستند که باید برای مهار ویروس انجام گیرند. هم‌‌اکنون بسیاری از سیاستمداران به متخصصان سلامت عمومی روی آورده‌‌اند تا به آن‌‌ها در بحران پیش‌‌رو یاری برسانند. نمونه‌‌ای از این رویکردها را می‌‌توان در قبول‌‌مسئولیت دکتر آنتونی فاوچی در دولت ایالات متحده یا حضور محسوس‌‌تر دکتر کریس ویتی، مدیر و مشاور ارشد علمی دولت بوریس جانسون در دولت بریتانیا مشاهده کرد. این تغییر رویکرد به‌‌خصوص باتوجه به رفتارهای پیشین سیاستمدارهای کشورهایی نظیر بریتانیا و ایالات متحده کاملا قابل‌‌تامل است.

منبع:

https://www.zoomit.ir/2020/4/16/347506/coronavirus-next-economic-crises/